ที่มาที่ไป ที่ใครๆก็ว่าน้ำมันแพง

หลายต่อหลายคนพากันสงสัยว่า เอ๊ะ! ราคาน้ำมันตอนนี้ทำไมมันขึ้นเรื่อยๆ มันคือกลโกง ปตท หรือเปล่า แล้วปตท เป็นเหตุที่ทำให้น้ำมันแพงจริงหรือไม่ เรามาดูต้นเหตุที่แท้จริงกันเลยดีกว่า

ประเทศแถบตะวันออกกลางส่งออกน้ำมันดิบซึ่งขนส่งน้ำมันมาไทยผ่านทางทะเล โดยสัดส่วนของน้ำมันดิบในไทยที่ผลิตได้นั้นมีเพียงแค่ 18% ซึ่งพบน้ำมันดิบได้ที่ที่ลานกระบือ จ.กำแพงเพชร ส่วนอีก 82% นั้นเป็นการนำเข้าจากต่างประเทศทั้งหมด โดยน้ำเข้าจากกลุ่มตะวันออกกลาง ร้อยละ 74 จากกลุ่มตะวันออกไกล ร้อยละ 7 และจากที่อื่นๆ ร้อยละ 16 ซึ่งพอขนส่งมาจนถึงไทยแล้วก็นำน้ำมันดิบเข้าสู่โรงกลั่นโดยผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการกลั่นนั้นจะได้

• เชื้อเพลิงโรงงานฯ
• เชื้อเพลิงยานยนต์
• ก๊าซหุงต้ม
• เบนซิน
• แนฟกา
• น้ำมันก๊าด
• น้ำมันอากาศยาน
• ดีเซลหมุนเร็ว
• ดีเซลหมุนช้า
• น้ำมันหล่อลื่น
• น้ำมันเตา
• ยางมะตอย

โดยที่ได้ทั้งหมดนี้ เมื่อเข้าสัดส่วนความต้องการในการใช้น้ำมันแต่ละชนิดของไทยแล้ว พบว่า ดีเซลเป็นน้ำมันที่คนไทยต้องการมากที่สุดถึง 73% รองลงมาคือน้ำมันเบนซินและแก๊สโซฮอลเพียง 27% เมื่อกลั่นเสร็จแล้ว ก็จะเริ่มเข้าสู่กระบวนการมหาบวก ด่านแรกที่น้ำมันออกมาจากโรงกลั่นแล้วจะต้องโดนบวกเลยก็คือ บวกค่าภาษี 18% โดยแบ่งเป็นยิบย่อยได้ดังนี้

• ภาษีสรรพสามิต
• ภาษีเทศบาล
• กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง
• กองทุนอนุรักษ์ฯ
• ภาษีมูลค่าเพิ่ม

หลังจากโดนบวกค่าภาษีจนหลังแอ่นแล้ว ก็ยังมีค่าการตลาด คือส่วนต่างของราคาขายปลีกกับราคาต้นทุนจากโรงกลั่นที่ยังไม่ได้หักค่าดำเนินการอีก 4% ของราคาหน้าปั๊ม เบ็ดเสร็จที่พูดมาทั้งหมดนี้ ถึงจะเป็นราคาน้ำมันปลีกหน้าปั๊มหลังจากที่รวมค่าภาษี ค่ากองทุนน้ำมัน และค่าการตลาดแล้ว

ก็จะมีบางคนที่ยังสงสัยต่อไปอีกว่า อ้าวแล้วน้ำมันขายในประเทศไทย แล้วไปอ้างอิงราคาจากสิงคโปร์ทำไมล่ะ? คำตอบไขข้อข้องใจข้อนี้ก็คือ เพราะว่าตลาดสิงคโปร์เป็นศูนย์กลางการซื้อขายน้ำมันในภูมิภาคเอเชีย โดยเป็นตลาดที่อยู่ใกล้ประเทศไทยมากที่สุดและมีค่าขนส่งต่ำที่สุด โดยอ้างอิงจากราคาน้ำมันสำเร็จรูป ซึ่งราคาสิงคโปร์นั้นเป็นราคากลางของตลาดเอเชีย ไม่ใช่ราคาที่ประกาศโดยประเทศสิงคโปร์ และไม่ใช่ราคาน้ำมันขายปลีกในประเทศสิงคโปร์

อย่างนี้ก็ปล่อยให้โรงกลั่นตั้งราคากันเองสิ ง่ายดีออก

เปรียบเทียบกันอย่างง่ายๆเลยก็คือ ถ้าให้โรงกลั่นตั้งราคาน้ำมันแพงกว่าตลาดโลก ผู้ค้าน้ำมันก็จะไม่ซื้อน้ำมันจากโรงกลั่นในประเทศเพราะราคาสูง แต่จะหันไปนำเข้าน้ำมันสำเร็จรูปจากตลาดต่างประเทศแทน แต่ถ้าโรงกลั่นตั้งราคาน้ำมันถูกกว่าตลาดโลก ผู้ค้าน้ำมันจะซื้อน้ำมันจากโรงกลั่นในประเทศก็จริง แต่ในระยะยาวจะไม่มีใครมาลงทุนในธุรกิจโรงกลั่นเลยเพราะไม่สร้างผลกำไร ในขณะที่ภาครัฐเองก็ขาดเงินลงทุนในการสร้างโรงกลั่น

จากที่กล่าวมาข้างต้นทั้งหมดนี้ เป็นกลไกราคาน้ำมันจริงๆ ไม่ใช่กลโกง ปตท หยุดเถียงกันดีกว่า แล้วมาลดการใช้พลังงาน เพื่อเก็บทรัพยากรธรรมชาติไว้ให้ลูกหลานให้มีใช้ไปอีกนานแสนนานอีกด้วย